因為歌詞九成出自《挪威盧恩之詩 The Norwegian Rune Poem》,所以我擅自將標題寫作《盧恩之詩》,原標題「Norupo」可能是古北歐語?

  《挪威盧恩之詩》據推論是一首介紹盧恩字母和藉著內容幫助人們牢記其發音和含義的詩作。最早的版本可能出現在 13 世紀初期,不過這也是根據 17 世紀抄錄本作出的推斷。

  它通篇以對句寫成,按順序逐一列出每一個盧恩字母。

  對句第一句描寫與該盧恩字母相關的論述,多數跟自然、自然元素與其特性、人類的生活、感受和在特定情況下的行為有關 (例﹕財富 [ᚠ Fé] 是導致親族不和的根源、紫杉 [ᛦ Ýr] 是冬日最翠綠的樹木)。

  對句第二句所描述的內容跟第一句差不多,提及自然和人類,多數包含了北歐人的民間生活智慧在內。兩種句子都有提及神話或宗教人物 (例﹕提爾是獨臂之神、[矮人] 雷金鍛造最好的長劍、基督創造了古老世界)。

  詩作內容在一些小地方帶著基督宗教的影子 (例﹕提及基督、鼓勵人們敦親睦鄰),反映此作品是在基督宗教的語境下寫成。

  由 Veronka Szőke 撰寫的論文對詩作內容有非常深入的描述和剖析。作者分析《挪威盧恩之詩》的結構、解構句子背後的想像力與民間智慧,藉此揣摩其創作原委,有興趣的朋友可按此閱讀 (我對此興趣普普,所以只看了頭尾)。

  盧恩字母經歷多代演變發展出不同的體系。

  這首詩所描繪的盧恩字母屬於新弗薩克字母 (Younger Futhark) 體系,又稱斯堪地那維亞盧恩字母 (Scandinavian runes),只有 16 個字母。它的母系統 (parent system) 古弗薩克字母 (Elder Futhark) 體系倒是有 24 個字母,相信這種改變發生在原始北歐語 (Proto Norse) 發展成為古北歐語 (Old Norse) 的時期。

  弗薩克 (Futhark) 一詞的拼寫來自斯堪地那維亞盧恩字母的首六個字母,可參考下方的「附錄一」對照看看。

  如果喜歡我寫的東西,歡迎 免費拍手五次 賞我 LikeCoin,或以月付形式 每月賞我一杯咖啡 ,謝謝您 😀

古北歐語及原始北歐語歌詞出處﹕Heilung – Norupo (official track premiere)
英譯出處﹕The Norwegian Rune Poem – Odin’s Gift: Norse Mythology & Asatru Poetry & MusicThe Norwegian Rune Poem in context: Structure, style and imagery (Veronka Szoke)
中譯參考﹕部分歌词译词&考据(暂缺5、6、7首)- 豆瓣音乐

歌詞

Old Norse & Proto Norse [1]

1/ Fé vældr frænda róge; føðesk ulfr í skóge.
Úr er af illu jarne; opt løypr ræinn á hjarne.
Þurs vældr kvinna kvillu; kátr værðr fár af illu.
Óss er flæstra færða för; en skalpr er sværða.

2/ Ræið kvæða rossom væsta; Reginn sló sværðet bæzta.
Kaun er barna bölvan; böl gørver mánn fölvan.
Hagall er kaldastr korna; Kristr skóp hæimenn forna.
Nauðr gerer næppa koste; nøktan kælr í froste.

3/ Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

4/ Ís köllum brú bræiða; blindan þarf at læiða.
Ár er gumna góðe; get ek at örr var Fróðe.
Sól er landa ljóme; lúti ek helgum dóme.
Týr er æinendr ása; opt værðr smiðr at blása.

5/ Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

6/ Bjarkan er lavgrønstr líma; Loki bar flærðar tíma.
Maðr er moldar auki; mikil er græip á hauki.
Lögr er, er fællr ór fjalle foss; en gull ero nosser.
Ýr er vetrgrønstr víða; vant er, er brennr, at svíða.

English translation

1/ Wealth is a source of discord among kinsmen;
  the wolf lives in the forest.
Dross comes from bad iron;
  the reindeer often races over the frozen snow.
Giant causes illness in women;
  few rejoice at bad luck.
Estuary is the way of most journeys;
  but a scabbard is of swords.

2/ Riding is said to be the hardest for horses;
  Reginn forged the finest sword.
Ulcer is fatal to children;
  death makes a corpse pale.
Hail is the coldest of grain;
  Christ created the world of old.
Need gives scant choice;
  a naked man is chilled by the frost.

3/ (no suitable translation is found and unable to decode by myself [1])
Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

4/ Ice we call the broad bridge;
  the blind man must be led.
Harvest is a boon to men;
  I say that Froði was generous.
Sun is the light of the world;
  I bow before the divine judgement.
Týr is a one-handed God;
  often has the smith to blow.

5/ (no suitable translation is found and unable to decode by myself [1])
Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

6/ Birch has the greenest leaves of any shrub;
  Loki was fortunate in his deceit.
Man is an augmentation of the dust;
  great is the claw of the hawk.
Waterfall is a River falling from a mountain;
  but ornaments are of gold.
Yew is the greenest of trees in winter;
  it is wont to crackle when it burns.

中文翻譯

1/ 財富 (Fé) 是導致親族不和的根源;狼群居於林中。
浮渣 (Úr) 來自劣質的鐵塊;馴鹿常跨越結冰的雪地。
巨人 (Þurs) 為女性帶來煎熬;厄運令人們愁容滿面。
河口 (Óss) 為多數旅程的去向,劍鞘為劍之歸宿。

2/ 策騎 (Ræið) 據說令馬匹遭受最大的磨難;(矮人) 雷金鍛造最好的長劍。
潰瘍 (Kaun) 對孩子致命;死亡令屍體發白。
冰雹 (Hagall) 是最冰冷的穀物;基督創造了古老世界。
需求 (Nauðr) 讓人別無選擇;赤身裸體之人承受霜寒。

3/ (找不到適合的英語翻譯作參考,我也無法自行翻譯 [1])
Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

4/ (我們稱) 寬闊的橋是冰 (Ís);盲眼之人需要被引領。
收成 (Ár) 對人類大有裨益;(我認為) 弗洛迪王慷慨大方。
蘇爾/太陽 (Sól) 是世界之光;我服膺於神明的審判。
提爾 (Týr) 是獨臂之神;鐵匠常抽拉風箱。

5/ (找不到適合的英語翻譯作參考,我也無法自行翻譯 [1])
Unja runo segun
Fahi gali raginakundo

6/ 白樺 (Bjarkan) 擁有灌木中最翠綠的葉;洛基因其欺詐行為而得益。
人類 (Maðr) 不過是加工的塵土;獵鷹的利爪雄壯威武。
瀑布 (Lögr) 是從山間奔流而下的河流;首飾皆由黃金鑄造。
紫杉 (Ýr) 是冬日最翠綠的樹木;焚燒時會劈啪作響。


附錄一﹕《挪威盧恩之詩》中的盧恩字母

Fé (Wealth 財富)
Úr (Dross 浮渣)
Þurs / Thurs (Giant 巨人)
Óss / As (Estuary 河口)
Ræið (Riding 策騎)
Kaun (Ulcer 潰瘍)
Hagall (Hail 冰雹)
Nauðr (Need 需求)
Ís (Ice 冰)
Ár (Harvest 收成)
Sól (Sun 蘇爾 / 太陽)
Týr (Tyr 提爾)
Bjarkan (Birch 白樺)
Maðr (Man 人類)
Lögr / Lǫgr
(Waterfall 瀑布)
Ýr (Yew 紫杉)
出處﹕Rune poems - WikisourceRune name - Younger Futhark - Wikipedia

註釋

i. Unja runo segun, Fahi gali raginakundo﹕「unja」可能解作「喜悅 (joy)」或相似的字義;「runo」是盧恩字母的眾數 (runes);「segun」解作「祝福 (bless)」;「fahi」解作「合適 (suitable)」;「gali」不清楚字義;「raginakundo」解作「神聖根源 (of divine origin)」,最後這個落落長的詞語出現在《皇家手稿 (Codes Regius)》(即《詩體埃達》) 的 {高人的箴言 (Hávamál, Sayings of the High One)} 之中。

因為我不清楚古北歐語句子的特性,無法判斷字詞的屬性,加上有一個字詞找不到解釋,所以無法進行翻譯,可以猜想是用數個正面的詞語去形容歌中介紹的盧恩字母。《Norupo》中出自《挪威盧恩之詩》的句子以古北歐語呈現,這兩句歌詞卻是原始北歐語。由於新弗薩克字母體系出現在原始北歐語發展成古北歐語的時期,我覺得這兩句歌詞有暗示該字母體系之演變歷史的意義在內。

參考資料

Noleby Runestone – Wikipedia
(Transcription of the runes into Latin Letters) “runo fahi raginakudo toj-a ¶ unaþou ÷ suhurah : susi(h)—tin ¶ hakuþo”
(Transliteration into Proto Norse) “Runo fahi raginakundo toj[e’k]a. … Hakoþuz.”
(Translation into English) “I prepare the suitable divine rune … for Hakoþuz.”

Old Norse Online (Todd B. Krause and Jonathan Slocum) – Linguistics Research Center, The University of Texas at Austin
“The adjective fahi ‘suitable’ clearly serves this function…”

Runes around the North Sea and on the Continent AD 150-700; text & contexts (Looijenga, Jantina Helena)
P. 134 – “The second word Krause (1966:300) tentatively read as unja; the a is uncertain. Krause supposed unja to be miswritten for wunja n/asf. jō-stem, “Wonne” = ‘joy’."
P. 134 – “segun = OHG segun, nsm. a-stem, ‘bless’, which points to Christian influence (Düwel 1982:40). ”

The Norwegian Rune Poem in context: Structure, style and imagery (Veronka Szoke)
PP. 5-6 – Introduction
P. 30 – Conclusion

Younger Futhark – Wikipedia

  如果喜歡我寫的東西,歡迎 免費拍手五次 賞我 LikeCoin,或以月付形式 每月賞我一杯咖啡 ,謝謝您 😀

發表留言